Rezygnacja z plastiku, ekologiczne gadżety, wymiany książek i ubrań, debata klimatyczna… Ekologiczne postawy Biblioteki Gdynia przejawiają się zarówno w codziennej organizacji pracy bibliotekarzy w naszych dwudziestu jeden filiach, jak i dużych projektach ministerialnych i imprezach miejskich, które realizuje Dział Marketingu i Promocji Literatury. Wszystkie skupiają się wokół zagadnienia less waste, czyli stylowi zarządzania placówką prowadzącego do zmniejszenia ilości produkcji śmieci, marnotrawstwa oraz do promowania wśród czytelników zachowań sprzyjających środowisku.

Mniej śmieci, a przede wszystkim plastiku

Reorganizacja zakupów bibliotecznych i staranna ewidencja listy zapotrzebowania na spotkania, warsztaty i konferencje przyczyniła się do ustawicznego zmniejszenia ilości produkowanych odpadów. Na celowniku znalazł się wszechobecny plastik, jednorazowe opakowania oraz gadżety promocyjne.

Zaczęliśmy od zakupu filtrów do wody, ucinając zakup zgrzewek wody butelkowanej do poszczególnych filii, zwłaszcza w miesiącach letnich. Przy setce pracowników, którzy obecnie korzystają z praktycznie niezniszczalnych dzbanków filtrujących, „oszczędność” plastiku jest ogromna.

Oprócz butelek z wodą do lamusa odeszły również plastikowe okładki książek, co ma wymiar nie tylko środowiskowy, ale i wizerunkowy. Staramy się, aby filie Biblioteki Gdynia Staramy były kolorowymi, nowoczesnymi i przyjaznymi miejscami. Książki w folii tracą kolory, co wpływa na ogólne wrażenie przestrzeni. Inaczej nie kilkadziesiąt lat temu, biblioteki selekcjonują księgozbiór i częściej wymieniają zaczytane egzemplarze, zatem trwałość książki nie jest już priorytetem, a gdy kończy się jej życie, nie musimy zajmować się utylizacją foliowej okładki.

Tylko nie jednorazowe

Dużo uwagi poświęciliśmy gadżetom promującym Bibliotekę Gdynia, skupiając się na ich użyteczności oraz materiałom, z których są wykonane. Bawełniane torby biblioteczne i skarpetki z oryginalnym patternem, porcelanowe kubki i drewniane długopisy to przykład zakupionych na początku roku produktów, które przydadzą się czytelnikom więcej niż jeden raz. A do tego atrakcyjnie wyglądają.

Za wszelką cenę staramy się unikać używania jednorazowych, plastikowych naczyń i sztućców na spotkaniach i konferencjach firmowych. Dajemy też pracownikom możliwość wyboru diety wegetariańskiej.

Do ogólnego użycia trafiły także papierowe torby oraz zakładki do książek. Papier staramy się oszczędzać – ponownie wykorzystujemy kartony, unikamy używania taśmy klejącej i folii do pakowania, preferując szary papier, a przeterminowane ulotki i plakaty tniemy i używamy do podręcznych notatek.

Rower cargo jako mobilna biblioteka

Dzięki współpracy z gdyńskim samorządem, Biblioteka Gdynia weszła w posiadanie dwóch rowerów cargo. Jeden wykorzystujemy jako mobilną bibliotekę i punkt bookcrossingu, drugi można wypożyczyć bezpłatnie w Bibliotece Chylonia na ul. Opata Hackiego 33. Jedynym warunkiem jest posiadanie Karty Mieszkańca Gdyni lub Metropolitalnej Karty do Kultury. Rower cargo dostępny dla czytelników dostosowany jest do przewozu dzieci, posiada ławeczki oraz pasy bezpieczeństwa, zatem można z niego korzystać rodzinnie.

Biblioteka Gdynia co roku staje również w kilometrowe szranki z innymi gdyńskimi firmami, biorąc udział w akcji „Do pracy jadę rowerem”. Celem konkursu jest zachęcenie do zmiany transportowych nawyków i używanie roweru jako środka lokomocji do miejsca pracy.

Inicjatywy promujące ekologiczne postawy

Odpowiadając na zainteresowanie czytelników tematami proekologicznymi, wielokrotnie organizowaliśmy spotkania promując ideę less waste. Dużym zainteresowaniem cieszyły się wymiany książek oraz ubrań w Bibliotece Śródmieście czy warsztaty szycia woreczków na warzywa i owoce ze starych firan w Bibliotece Chylonia.

Zgodnie z zasadą „podaruj drugie życie książce”, w większości naszych filii znajdują się punkty bookcrossingu. Liczne egzemplarze nowych tytułów, podarowane w prezencie bibliotekom, wykorzystujemy przy okazjach typu „Randka z książką” w Dzień św. Walentego, kiedy prezenty-niespodzianki otrzymują czytelnicy czy organizując licytacje na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

W trakcie pandemii spotkania przeniosły się od internetu. Podążając za tematyką Gdynia Design Days, zorganizowaliśmy dwa proekologiczne spotkania -  na temat minimalizmu wokół książki "Mniej. Intymny portret zakupowy Polaków” Marty Sapały oraz na temat etycznych marek z Polski z autorką bloga Ania Gemma.

Przyszłości naszej planety poświęciliśmy także cały blok wydarzeniowy projektu MKiDN „Czytaj i działaj! Reportaż jest o tobie”. W debacie klimatycznej on-line wzięli udział Katarzyna Boni, prof. Julia Fiedorczuk oraz Stanisław Łubieński. Kolejnego dnia warsztaty roślinne w Bibliotece Śródmieście poprowadziła Sylwia Wrona (zielonawrona.pl). Uczestnicy mieli okazję zasadzić byliny miododajne oraz zrobić poidełko dla pszczół.

Powyższe przykłady ilustrują różne metody, którymi posługujemy się, promując zmianę nawyków na zachowania sprzyjające środowisku, zarówno wśród nas – pracowników Biblioteki Gdynia, jak i naszych czytelników.